از مذاکرات پینگ و بایدن آبی گرم نمی‌شود

پکن در آفتاب درخشان شانزدهم نوامبر غرق بود زمانی که شی جین پینگ به مدت بیش از سه ساعت داشت با همتای امریکایی خود گفتگوی ویدئویی برقرار می‌کرد. پس از ماه‌ها تنشی که میان دو کشور وجود داشت، این نشست مجازی قرار بود نشان این باشد که این دولت‌ها قادرند اختلافات فی مابین را مدیریت کرده و از رویارویی اجتناب کنند.

اظهارات دو رهبر، تطابق عجیبی با تعادل آب‌و‌هواییِ موجود داشت. طوری که آقای شی، بایدن را «دوست قدیمی» خطاب کرد و به ساعاتی از سال ۲۰۱۱ اشاره کرد که آن دو به طور مشترک و در سفر با هم گذرانده بودند (زمانی که هر دوشان در مسند معاونت ریاست جمهوری قرار داشتند). آقای شی گفت: «جناب رئیس‌جمهور، آمادگی خود را برای همکاری با شما اعلام می‌کنم. هدف ما ایجاد اجماع، و برداشتن گام‌هایی فعال و راهبردی‌ست جهت پیش‌برد مثبت روابط میان چین و امریکا.»

رسانه دولتی چین با اطمینان خاطر‌نشان کرد که بایدن در مورد حساس‌ترین مسائلی که میان دو کشور وجود داشته، اطمینان خاطر داده است. شایان ذکر اینکه او موضع دیرینه امریکا را مبنی بر عدم حمایت از استقلال جزیره تایوان (که چین ادعا می‌کند متعلق به خود اوست) تکرار کرده است. براساس ترجمان چینی، آقای بایدن ضمن ستایش تاریخ ۵ هزار ساله چین، اعلام کرده است که دولت او قصد تغییر سیستم حکومتی چین را ندارد؛ ضمن اینکه با تقویت اتحادهای جهانی امریکا، به دنبال مخالفت با چین نیست. پس از ماه‌ها تخریب بایدن به دست مشتی سانسورچی چینی (اینکه بایدن پیرمردی کرخت و چرتی‌ست یا همان «پادشاهِ خواب» عنوان برازنده‌ای است برایش) رسانه‌های رسمی این بار تصاویری از دو رئیس‌جمهور منتشر کردند که در آنها با رویی گشاده در حال تعامل با یکدیگر هستند.

کاخ سفید که به نوبه خود این دیدار را با عنوان «دیداری تجاری» توصیف کرده است، به نقل از آقای بایدن به همتای خود گفته است: «مسئولیت ما به عنوان رهبران چین و ایالات‌متحده این است که اطمینان حاصل کنیم رقابت میان کشورهامان، چه خواسته و چه ناخواسته به درگیری تبدیل نمی‌شود.» مقامات امریکایی آگاه هستند که مخالفان سیاسی در داخل کشور مشتاقند بایدن را مجاب کنند که این‌ها مذاکرات بی‌پایانی هستند که به جایی هم قرار نیست برسند. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی، توصیف درستی از مواجهه بایدن و شی بر سر مسائل حقوق بشری، شیوه‌های تجاری ناعادلانه و قلدری تایوان ارائه کرد. سالیوان در نشست توجیهی‌ای که پس از اجلاس مؤسسه بروکلینز واشنگتن برگزار شد، گفت: بایدن از شی خواسته است که مقامات ارشد و توانمند را به جلسات بفرستد تا در محورهای ضروری به توافق دست یابند، نه اینکه تنها «گفتگویی رودررو و معمولی» داشته باشند. آقای بایدن گفت که موضوعات مناسب شامل افغاستان، تجارت، تغییرات آب و هوایی، امنیت انرژی، بهداشت عمومی و برنامه‌های هسته‌ای ایران و کره شمالی می‌شود.

این تماس تصویری تفاوت زیادی با تماس‌هایی داشت که سابق بر این میان رهبران امریکا و چین برقرار می‌شده است. این‌ها رویدادهایی هستند که پیش از ماه‌ها کشمکش مقامات بر سر امتیازات، معاملات و وعده‌های حساس در می‌گیرد؛ مسائلی که تنها مقامات ارشد می‌توانند در موردشان گفتگو کنند. با توجه به شرایط وخیمی که روابط کنونی دو کشور دارد، این نشستِ بدون نتیجه و از راه دور (به این دلیل که شی از زمان آغاز همه‌گیری کووید‌۱۹، چین را ترک نکرده و ملاقاتی با رهبر خارجی نداشته است) را می‌تواند پیشرفتی متوسط تلقی کرد.

افرادی که در جریان محتوای این نشست آنلاین بودند، گفته‌اند که آقای شی در آغاز تماس با بایدن به طرز عجیبی کج‌خلق بود. به بیان همین مطلعین، شی اساساً در خلوت نیز همان استدلالی را تکرار کرده بود که مقامات در ملاء‌عام نیز بهشان اشاره کرده بودند؛ یعنی امریکا به دنبال کنترل‌گری و مهار چین است و مقصر تمام تنش‌های امروزی نیز خود ایالات‌متحده است. بخش دوم بحث‌شان این بود که بایدن به همان بدی ترامپ است، و شاید حتی بدتر؛ چون او حالا در مقام سیاستمداری منطقی باید عملکرد بهتری داشته باشد. در ششم اکتبر، آقای سالیوان در ملاقات خود با ارشدترین دستیار سیاست خارجی آقای شی، یعنی یانگ جیچی در سوئیس، سیگنال‌های نرم‌کننده بیشتری از سوی چین دریافت کرده بود. منابع غربی و چینی، به توضیحات آقای یانگ اشاره می‌کنند؛ اینکه گفته است که چین به دنبال یک محیط خارجی آرام در سال ۲۰۲۲ است؛ و این کار را با هدف اجتناب از اختلال‌های محتمل در رویدادهایی نظیر المپیک زمستانی پکن در فوریه و کنگره حزب (کنگره‌ای انتظار می‌رود آقای شی به عنوان رئیس حزب سومین دوره در آن شرکت داشته باشد) در پایان سال انجام می‌دهد.

در این مقطع زمانی که اعتماد کمی نیز در آن وجود دارد، آقای بایدن و آقای شی احتمالاً تنها مقامات امریکایی هستند که هنور امکان برقراری گفتگو‌های اساسی میان‌شان وجود دارد. چت تصویری آن دو با یکدیگر بهتر از هیچی بود، اما به طور نگران‌کننده‌ای محدودیت‌هایش زیاد بودند. وقتی بحث هم‌زیستی پایدار مطرح باشد، این دو فاصله زیادی از هم می‌گیرند. آقای بایدن می‌گوید امریکا و چین در رقابتی تنگاتنگ قرار دارند که باید مسئولانه مدیریتش کرد؛ قالب‌بندی‌ای که مقامات چینی آن را بسیار منفی توصیف کرده‌اند. مقامات چینی ترجیح می‌دهند که روابط‌شان را بر مبنای احترام متقابل و منافع متقابل برقرار کنند: و این کدی است برای امریکای واقع‌گرا تا بداند چاره‌ای جز تطابق یافتن با روش‌های استبدادی و دولت‌گرایانه چین ندارد.

چین: امریکا دست از سرپیچی کردن بردارد!

باوری که در چین نسبت  به بایدن هست، اینکه او از سلف خود «عمل‌گرا‌تر» است. افسوس که محققان و رسانه‌های دولتی، تمایل او به صحبت را به عنوان اعتراف به شکست امریکا توصیف می‌کنند. به گفته چین، تورم امریکا به تعرفه‌های تجاری‌ای ربط دارد که توسط ترامپ اعمال شده است (گرچه تورم مربوط به سه سال اخیر می‌شود و تعرفه‌های ترامپ پیش‌تر اعمال شده‌اند). تحلیل‌گران چینی به یک دلیل ساده، هرج و مرج زنجیره تأمین را نیر مقصر می‌دانند: تلاش‌های دولت ترامپ جهت جلوگیری از صادرات نیمه‌هادی‌ها و سایر فناوری‌های پیشرفته به چین، در حالی که در عین حال از شرکت‌ها می‌خواهد کارخانه‌ها را به خارج چین منتقل کنند. وانگ یونگ، مدیر مرکز مطالعات امریکایی دانشگاه پکن می‌گوید: «در شرایطی که اقتصاد کنونی امریکا دارد، دولت بایدن برای آنکه بتواند جایگاه سیاسی خود را در داخل کشور بهبود بخشد، باید روابط خود را با چین کاهش دهد.» پروفسور وانگ می‌افزاید که امریکا در حال از دست دادن محبوبیت خود میان نسل جوان‌تر در چین است. آنها دیگر توهمات سابق را نسبت به صداقت امریکا ندارند. خصوصاً وقت‌هایی که ایالات‌متحده دارد در مورد مسلمانان در سین‌کیانگ و یا دموکرات‌ها در هنگ‌کنگ ابراز نگرانی می‌کند.

رهبران چینی هنوز تمایل دارند در غرب سرمایه‌گذاری کرده و باهاشان تبادل فناوری داشته باشند؛ اما در عین حال به این باور رسیده‌اند که غرب رو به انحطاط است و به مرور در حال انفصال از هنجارها و ایده‌های غربی هستند. یک تماس ویدئویی به تنهایی نخواهد توانست رابطه‌ای را که در شرایطی بحرانی قرار دارد، بهبود ببخشد. حتی پرتوی خورشیدی که در اواسط نوامبر بر فراز چین می‌تابد هم بقای چندانی نخواهد داشت. در تقویم باستانی و فصول دوازده‌گانه چین، دوره‌های یخ‌بندان با دو عنوان «برف کوچک» و «برف بزرگ» شناخته می‌شوند. آن‌طور که انتظار می‌رود روابط این کشور با امریکا نیز با عصر یخ‌بندان مشابهی روبروست.

#روزنامه اینترنتی فراز #سایت فراز